90 LAT NAUCZANIA
TRAKCJI ELEKTRYCZNEJ
w POLITECHNICE WARSZAWSKIEJ
- OD TRAMWAJÓW DO METRA
I SZYBKIEJ KOLEI
Kształcenie w zakresie trakcji elektrycznej na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej - okres 1945-2006
Doc. dr inż. Tadeusz Maciołek
Zakład Trakcji Elektrycznej, Instytut Maszyn Elektrycznych Politechniki Warszawskiej
Wykorzystano informacje zawarte:
1. Staniszewski A.: Historia Wydziału Elektrycznego Politechniki W-skiej 1965-95 oficyna Wyd. PW 1997
2. Z. Grunwald Z.: redakcja Zarys historii Wydziału Elektrycznego 1921-1981 Mat. Sympozjum PW 1983
W latach 1945-1948 ze względu na braki kadrowe jak też brak bazy laboratoryjnej, ćwiczeniowej program studiów został okrojony. Nie było specjalizowanego kształcenia w zakresie trakcji elektrycznej, mimo obecności na Uczelni specjalistów. W latach pięćdziesiątych liczba godzin zajęć dydaktycznych wzrosła aż do 50 tygodniowo. Dodatkowo dochodziły prace własne studentów.
Przywrócenie zajęć specjalistycznych nastąpiło później. Dopiero w latach 1948-1952 studenci kształcili się na Oddziale Prądów Silnych na kierunku dyplomowania Kolejnictwo Elektryczne. W latach 1952-1958 pojawiła się sekcja trakcja elektryczna zamiast kierunku dyplomowania kolejnictwo elektryczne. W latach 1958-1968 kształcenie określane było nazwą: kierunek trakcja elektryczna. W latach 1968-1981 istniała na studiach dziennych specjalność trakcja elektryczna. Kształcenie odbywało się na studiach magisterskich i inżynierskich.
W 1972 r. przeprowadzona została ostatnia rekrutacja na studia inżynierskie. Od 1973 r. kształcono studentów na studiach magisterskich 5-cioletnich.
W latach 1974-1981 wprowadzono jednolite 4,5 roczne studia magisterskie. Trakcja elektryczna występowała jako jedna z 5-ciu specjalności, podobnie na prowadzonych od 1969 r. 5-cioletnich studiach zaocznych i wieczorowych. Lata siedemdziesiąte i osiemdziesiąte były okresem największego rozwoju kształcenia studentów w zakresie trakcji elektrycznej. Wiązało się to również z szerokim zakresem elektryfikacji linii kolejowych w Polsce. Od roku akademickiego 1975/76 kształcenie magisterskie na Wydziale obejmowało 13 specjalności. Specjalność trakcja elektryczna obejmowała dwie specjalizacje: energetyka trakcyjna oraz tabor.
Wszyscy studenci 3-go roku mieli przedmioty obejmujące zagadnienia trakcyjne:
- Zasady trakcji elektrycznej (W45 Ć30)
- Systemy transportu (W30)
Studentów 4 roku obejmowała większa liczba zajęć już specjalizacyjnych:
Specjalność trakcja elektryczna, specjalizacja energetyka trakcyjna
- Zasady trakcji elektrycznej (W45 Ć30)
- Zasady kolejnictwa i komunikacji miejskiej (W60 Ć15)
- Prostowniki trakcyjne (W45 Ć15 L30)
- Sieci trakcyjne (W30)
- Układy zasilania trakcji elektrycznej (W30)
- Dynamika współpracy sieci trakcyjnej i odbieraki prądu (W30)
- Układy prostownikowe (L30)
Specjalność trakcja elektryczna, specjalizacja tabor
- Sieci trakcyjne (Ć30)
- Układy zasilania trakcji elektrycznej (W30)
- Urządzenia biegowe taboru (W30)
- Aparatura elektryczna taboru (W45 Ć30 L15 P30)
- Odbieraki prądu i dynamika współpracy z siecią trakcyjną (W15)
- Silniki i maszyny trakcyjne (Ć30)
- Automatyka taboru elektrycznego (W30 Ć30)
- Projektowanie taboru elektrycznego (P60)
Studia inżynierskie 4 rok:
Specjalność trakcja elektryczna
- Komunikacja miejska (W45)
- Tabor i aparatura trakcyjna (W60 L30 P30)
- Układy zasilania trakcji elektrycznej (W30 P30)
- Aparatura podstacji trakcyjnych (W60 L30)
- Konstrukcja sieci trakcyjnej (W30 P30)
- Automatyka taboru (W45 L30)
- Automatyka zasilania (W45 L30)
- Praca przejściowa (P45)
W roku 1982/83 program studiów magisterskich specjalności trakcja elektryczna obejmował następujące zajęcia:
- Zasady trakcji elektrycznej (W45 Ć30)
- Systemy transportu (W45)
- Zasilanie trakcji elektrycznej (W60 Ć15 L30 P30)
- Sieci trakcyjne i odbiór prądu przy dużych prędkościach (W45 Ć15)
- Aparatura i obwody elektryczne taboru (W30 Ć15 L15 P30)
- Konstrukcje mechaniczne taboru i tabor autonomiczny (W45 Ć15)
- Elektryczne maszyny trakcyjne (W30 L30)
- Elementy energoelektroniki trakcyjnej (W30 Ć15 L15)
- Automatyka urządzeń trakcyjnych (W60 L30 P30)
- Niezawodność taboru i elektrotechniki wagonowej (W30 Ć30 P30)
- Metody projektowania i niezawodność sieci jezdnej (W30 Ć15 P45)
- Aparatura podstacji trakcyjnych (W30 L15 P45)
Od 1982 roku rozpoczęto 4,5-letnie studia zaoczne ze specjalizacją trakcja elektryczna.
W latach dziewięćdziesiątych nastąpił burzliwy rozwój różnych specjalności i specjalizacji z elektrotechniki w obszarze elektroniki i informatyki. Jednocześnie na skutek postępujących przekształceń gospodarczych nastąpił silny regres w zakresie transportu masowego, przedłużała się budowa pierwszej linii metra, ale za to dynamicznie rozwijała się, ze względu na większą dostępność samochodów, komunikacja indywidualna. Spadło zapotrzebowanie na absolwentów trakcji elektrycznej.
Od 1995 roku trakcja elektryczna stała się jedną z 22 ścieżek dyplomowania i znalazła się w zakresie specjalizacji Elektrokonstrukcje.
Dla wszystkich studentów kierunku Elektrotechnika przewidziano 30 godzin zajęć:
- Trakcja elektryczna (W15 L15)
Ścieżka dyplomowania - program dla studentów 4 i 5 roku:
- Elektrokonstrukcje pojazdów elektrycznych (W30)
- Teoria trakcji elektrycznej (W60 P15)
- Sieci trakcyjne i odbiór prądu (W45 P30)
- Systemy zasilania trakcji elektrycznej (W75 L60 P30)
- Obwody główne pojazdów trakcyjnych (W60 L75 P30)
- Aparatura podstacji trakcyjnych (W30 L15)
- Urządzenia elektryczne taboru (W30 L15)
W latach 2003 do 2010 prowadzone były studia w układzie elastycznym, współbieżnie w układzie 5-letnim magisterskim i 4-letnim inżynierskim. Tylko nieliczni studenci kończyli studia na poziomie inżynierskim. Równolegle do 2005 roku prowadzona była jedna grupa studentów w ramach studiów inżynierskich. Dla grupy tej zostały utworzone dwuletnie studia uzupełniające magisterskie. Zwykle studenci wybierający trakcję elektryczną kończyli studia magisterskie. Na skutek zmian programowych następowało dalsze zmniejszanie liczby zajęć. W kolejnych latach Trakcja elektryczna, ze względu na modyfikacje zakresu programowego zmieniła nazwę na specjalizację pod nazwą Inżynieria elektryczna i komputerowa systemów transportu w zakresie specjalności Elektromechatronika.
Zajęcia na 3 roku studiów objęły wszystkich studentów w zakresie przedmiotu:
- Trakcja elektryczna (W15L15).
Zajęcia na 4 roku studiów objęły tylko część czasu studiów na specjalności z przedmiotami:
- Elektrokonstrukcje pojazdów trakcyjnych (W15 L15)
- Elektroenergetyka systemów transportu (W15 L15 P15)
- Modelowanie i symulacja systemów transportu (W15)
Dla 9 i 10 semestru specjalizacja Inżynieria elektryczna i komputerowa systemów transportu obejmowała następujące zajęcia:
Przedmioty obligatoryjne
- Teoria trakcji elektrycznej (W30 P15)
- Sieci zasilające pojazdy trakcyjne (W15)
- Systemy komputerowe w sterowaniu i zarządzaniu systemami transportu (W15 L 15)
- Modelowanie i symulacja komputerowa systemów transportu (W15 L30)
- Ekonomika i zarządzanie w systemach transportu (W15)
- Elektroenergetyka trakcji elektrycznej (W30 L15 P15)
- Obwody główne pojazdów (W15 L15)
- Laboratorium problemowe (L45)
Przedmioty obieralne
- Urządzenia elektryczne wyposażenia pojazdów (W15)
- Pojazdy hybrydowe i niekonwencjonalne (W15 P15)
- Automatyka systemów trakcyjnych (W15)
- Bazy danych w systemach transportu zelektryfikowanego (W15)
- Zajęcia problemowe (P30)
- Electric Traction (w j. ang.) (W30)
- Normalizacja i certyfikacja w systemach transportu zelektryfikowanego (W15)
- Bezpieczeństwo eksploatacji systemów i środków transportu elektrycznego (W15)
- Jakość energii elektrycznej w systemach transportu (W15)
Fot.1.1 Studenci specjalności Inżynieria elektryczna i komputerowa systemów transportu w trakcie laboratorium
F.1.2 Absolwenci specjalności Inżynieria elektryczna i komputerowa systemó transportu z ostatnią wizytą w laboratorium.