90 LAT NAUCZANIA
TRAKCJI ELEKTRYCZNEJ
w POLITECHNICE WARSZAWSKIEJ
- OD TRAMWAJÓW DO METRA
I SZYBKIEJ KOLEI
Kształcenie w zakresie trakcji elektrycznej na Wydziale Elektrycznym Politechniki Warszawskiej - lata 1919-1939
Doc. dr inż. Tadeusz Maciołek
Zakład Trakcji Elektrycznej, Instytut Maszyn Elektrycznych Politechniki Warszawskiej
Wykorzystano informacje zawarte:
1. Staniszewski A.: Historia Wydziału Elektrycznego Politechniki W-skiej 1965-95 oficyna Wyd. PW 1997
2. Z. Grunwald Z.: redakcja Zarys historii Wydziału Elektrycznego 1921-1981 Mat. Sympozjum PW 1983
Wydzielenie zajęć ukierunkowanych na trakcję elektryczną rozpoczyna się w roku akademickim 1919/1920. Specjalistyczne kształcenie w Politechnice Warszawskiej zapoczątkował, wtedy jeszcze inżynier Roman Podoski, wykładem „Tramwaje i koleje elektryczne”. Kształcenie w zakresie kolejnictwa elektrycznego i tramwajów odbywało się w oparciu o Katedrę Urządzeń Elektrycznych, której inżynier Roman Podoski był pracownikiem.
W 1921 roku elektrotechnikę w Politechnice Warszawskiej studiowało 463 studentek i studentów. Program studiów w 1921 roku obejmował zajęcia wykładowe i projektowe, które prowadzone były dla wszystkich studentów powstałego Wydziału Elektrotechnicznego:
- Koleje elektryczne (W45)
- Projektowanie kolei elektrycznych (P60)
Studia tak jak obecnie były podzielone na 2 semestry w roku po 15 tygodni zajęć dydaktycznych.
Od 1922 roku wykłady uzupełnione zostały 2 tomową książką autorstwa Romana Podoskiego pod tytułem Tramwaje i koleje elektryczne, powstały pierwsze prace dyplomowe (Rys. 2).
W 1924 roku powstały w ramach Wydziału Elektrycznego dwa Oddziały. Katedra Koleje Elektryczne znalazła się w Oddziale Prądów Silnych. Ówczesny układ strukturalny Wydziału przetrwał do 1970 roku.
Od roku 1924 następował również podział przebiegu studiów, pojawiło się zróżnicowanie w toku kształcenia. Oprócz Oddziałów pojawiły się w 1937 roku specjalistyczne Sekcje, na które podzielony został Oddział Prądów Silnych. Na starszych latach studiów przestawał obowiązywać studentów wspólny program. Skala rozdziału zajęć na starszych latach nie była zbyt duża, gdyż uznawano, że absolwenci powinni stosunkowo łatwo zmieniać swą specjalność. Dlatego też studenci mieli dużo zajęć, a liczba godzin wzrastała z upływem lat. I tak w latach 1928/1929 program obejmował 40 godzin zajęć tygodniowo. Do tego dochodziła praca własna studentów. Przeciętnie zdolny student musiał poświęcić pięcioletnim studiom prawie 10000 godzin pracy. Był to około dwa razy większy nakład pracy niż obecnie!
Wysokie obciążenie nauką i wysokie wymagania prowadziły do małej sprawności kształcenia. Znacznie mniej niż połowa studentów uzyskiwała dyplom. Do 1939 roku na Wydziale Elektrycznym wydano 933 dyplomy. Ci którzy je otrzymali cechowali się wysokim poziomem wiedzy inżynierskiej i bardzo dobrą pozycją zawodową.
Kształcenie w zakresie trakcji elektrycznej zawsze było bezpośrednio związane z łączeniem teorii z praktyką. Absolwenci Wydziału Elektrycznego przyczynili się do budowy i później znaleźli zatrudnienie przy pierwszej zelektryfikowanej linii kolejowej z Warszawy do Milanówka i Grodziska Mazowieckiego powstałej w 1927 roku - dzisiejszej WKD.
W latach 1940-1944 działalność Politechniki jako instytucji była zawieszona, ale Wydział Elektryczny działał w ramach średniej szkoły zawodowej Państwowej Szkoły Elektrycznej II stopnia z oddziałem Prądów Silnych od 1941 roku, a później Wyższej Szkoły Technicznej od 1942 roku. Zajęcia w tej szkole prowadził również profesor dr inż. Roman Podoski - dzięki czemu mogło odbywać się tajne kształcenie na poziomie wyższych studiów.
Rys.2 Jedna z pierwszych prac dyplomowych z trakcji elektrycznej studenta Jana Gizego (1922r.), powiększona strona z podpisem profesora Romana Podoskiego.